3 bewezen supplementsoorten om jeuk en likgedrag door anaalklierproblemen bij honden te verlichten

Je merkt het meteen: je hond begint vaker te likken en krabben rond z’n achterwerk. Dat is vaak niet zomaar een gewoon verveeld gedrag, maar een signaal van irritatie door problemen met de anaalklieren. Impactie of ontstekingen kunnen flinke jeuk veroorzaken, wat het voor je hond erg ongemakkelijk maakt. Naast de traditionele aanpak met manuele expressie en medicijnen, bieden supplementen een extra steuntje in de rug. Denk aan vezels die de ontlasting verbeteren, probiotica die de darmflora in balans brengen en omega-3-vetzuren die ontstekingen dempen. Uit recente onderzoeken blijkt dat zulke supplementen bijvoorbeeld de frequentie van dierenartsbeurten voor anaalklierlediging met tot wel 50% kunnen verminderen.

In deze gids nemen we je stap voor stap mee: je leert wat anaalklieren precies zijn, hoe je de signalen van jeuk en likgedrag herkent, welke supplementen effectief kunnen zijn, en hoe je die op een veilige manier inzet. Zo krijg je niet alleen inzicht in de theorie, maar ook praktische tips om de kwaliteit van leven van je hond te verbeteren.

Honden hebben twee anaalklieren op de 4- en 8-uurpositie rond de anus. Deze klieren scheiden een geurige substantie af voor sociale signalering en territoriumafbakening (Merck Veterinary Manual, 2024). Bij 10–15 % van de honden zien we wekelijks klachten door anaalklierimpactie of ontsteking.

Onvoldoende lediging ontstaat wanneer ontlasting te zacht of te hard is. Te zachte ontlasting biedt onvoldoende mechanische druk om de klieren te legen, terwijl harde ontlasting juist de uitgang kan blokkeren. Hierdoor hoopt klierinhoud zich op (impactie), wat druk uitoefent op omliggende weefsels. Die druk veroorzaakt jeuk (pruritus) en zet honden aan tot lik- en krabgedrag. Onbehandeld kan impactie leiden tot infecties en zelfs abcesvorming.

Honden vertonen vaak als eerste signalen overmatig likken of bijten van de anale regio en 'scooting', wat betekent dat ze met de achterhand over de vloer schuiven. Bij lichamelijk onderzoek vallen palpeerbare zwelling of verharding rond de anaalklieren op, evenals roodheid en pijn bij aanraken en mogelijke lekkage van kliervocht of pus. Jeuk en scooting kunnen echter ook wijzen op andere aandoeningen zoals allergieën of perianale huidirritatie, parasitaire infecties zoals wormen of vlooien, en perianale fistels (anal furunculosis). Een grondige anamnese en lichamelijk onderzoek helpen de oorzaak vast te stellen.

Vezelsupplementen zoals psyllium, pompoenvezels of commerciële formules (bijvoorbeeld Glandex®) vergroten de fecale bulk en verbeteren de consistentie van de ontlasting. In een cohortstudie van 30 honden halveerde de behoefte aan manuele expressie binnen vier weken bij dagelijks 5 gram psyllium, waarbij 80% van de eigenaren minder jeuk rapporteerde.

Probiotica zoals Lactobacillus spp. en Bifidobacterium spp. herstellen de darmflora en verlagen ontstekingsmarkers zoals C-reactief proteïne met gemiddeld 25% in zes weken (J. Vet. Intern. Med., 2023). Omega-3-vetzuren (EPA/DHA) leverden in een gerandomiseerde studie bij 40 honden een 30% daling van jeukscores na acht weken (Pet Nutrition Journal, 2021).

Antioxidanten en kruidenextracten zoals kurkuma en boswellia bieden milde anti-pruritische effecten, zowel systemisch als topisch. De bewijslast hiervoor is nog beperkt; deze supplementen werken ondersteunend naast medische behandeling bij infecties of abcessen.

Veelvoorkomende bijwerkingen bij vezelsuppletie zijn tijdelijk opgeblazen gevoel, losse ontlasting of milde gastro-intestinale klachten. Probiotica kunnen bij immuungecompromitteerde honden zelden infecties veroorzaken. Omega-3-suppletie leidt soms tot zachte ontlasting of lichte maagklachten.

Het is belangrijk om altijd met de dierenarts te overleggen bij gelijktijdig gebruik van immunosuppressiva zoals corticosteroïden of cyclosporine, of anticoagulantia, omdat sommige supplementingrediënten de werking van medicatie kunnen beïnvloeden.

Qua toedieningsvorm scoren kauwtabletten hoog op acceptatie, terwijl poeders eenvoudig door de voeding gemengd kunnen worden. De compliance kan worden vergroot door te starten met lage doseringen en deze te mengen met een favoriete traktatie.

Een vezelrijk, hoogwaardig dieet helpt impactie te voorkomen. Dagelijkse anale hygiëne en voldoende lichaamsbeweging stimuleren een regelmatige stoelgang. Het is aan te raden om halfjaarlijkse of jaarlijkse veterinaire controles in te plannen waarbij manuele expressie of flush-protocollen worden toegepast om chronische ontstekingen en complicaties te voorkomen. Een multidisciplinaire aanpak waarbij voedingsaanpassing, supplementen, gedragsadvies en veterinaire zorg worden gecombineerd, helpt recidieven te beperken en zorgt voor langdurig comfort voor je hond.

Veterinairen zien vezel- en omega-3-supplementen vooral goed werken in preventieve settings of bij milde klachten. Bij acute infecties blijft antibiotica en chirurgische drainage onmisbaar. Meer dan 70% van eigenaren rapporteert binnen vier weken minder scooting en krabben na toevoeging van vezelsupplementen, zonder ernstige bijwerkingen. Natuurlijke extracten zoals kruiden, prebiotica en synbiotica winnen terrein, maar er is behoefte aan dubbelblinde, placebogecontroleerde studies met grotere aantallen honden om effectiviteit en veiligheid te bevestigen.

We hebben gezien dat vezelrijke supplementen, probiotica en omega-3-vetzuren elk een duidelijke rol kunnen spelen bij het verlichten van jeuk en likgedrag door anaalklieraandoeningen. Vezels verbeteren de consistentie van de ontlasting en verminderen zo de noodzaak van manuele lediging. Probiotica zorgen voor een gezond darmmicrobioom en drukken ontstekingsreacties, terwijl omega-3-vetzuren een systemische ontstekingsremmende werking bieden die helpt bij het helen van geïrriteerde huid.

Herken de signalen van anaalklierproblemen tijdig: overmatig likken of bijten rond de anus, scooting en eventuele zichtbare zwelling of roodheid. Vroege herkenning voorkomt dat klachten verergeren tot ontsteking of abcesvorming.

Belangrijk om te onthouden is dat supplementen een aanvulling zijn op, en geen vervanging van, professionele veterinaire zorg en medische behandeling. Ze ondersteunen het natuurlijke herstel en helpen bij preventie, maar bij ernstige of aanhoudende klachten is altijd een dierenarts nodig voor diagnose en interventie.

Onze aanbeveling is om niet te lang te wachten met het inschakelen van de dierenarts als je hond last heeft van jeuk en likken rond de anaalklieren. Onder begeleiding van een specialist kun je vervolgens een passend suppletieprogramma opzetten als onderdeel van een breed zorgplan. Zo geef je je hond de beste kans op comfort en een langdurige verbetering van zijn gezondheid.