De complete gids voor jeuk aan de oren bij honden: oorzaken, diagnose en oplossingen

Een hond die steeds krabt, zijn kop schudt of met zijn oren langs meubels schuurt, laat vaak duidelijk zien dat er iets mis is. Ongeveer 10 tot 15% van de honden in Nederland krijgt jaarlijks last van jeuk aan de oren, en bij meer dan 80% van deze gevallen is die jeuk het hoofdsymptoom. Het is niet zomaar een ongemak: het kan flink afleiden en zelfs leiden tot chronische problemen.

In dit artikel vind je een zorgvuldig samengestelde gids over jeuk aan de oren bij honden, met inzichten rechtstreeks van veterinair specialisten en de Faculteit Diergeneeskunde. We bespreken alles, van de fysieke en gedragsmatige signalen die je moet herkennen tot de verschillende oorzaken zoals allergieën en infecties. Daarnaast leggen we uit hoe de diagnose wordt gesteld, welke behandelopties beschikbaar zijn, en hoe je thuis het beste voor je hond kunt zorgen. Ook kijken we naar preventie, kosten, en wat je moet weten over risico’s binnen een huishouden met meerdere huisdieren.

Zo krijg je een compleet beeld om jeuk aan de oren bij jouw hond effectief aan te pakken en herhaling te voorkomen.

Fysieke signalen

Een hond met jeukende oren vertoont vaak herhaaldelijk krabben, schudt zijn kop en schuurt met zijn oren langs meubels. Meer dan 80% van de honden met otitis externa meldt jeuk als primair symptoom. Je ziet meestal roodheid, haarverlies rond de oorrand, korstvorming en een onaangename geur door overmatige bacteriële groei.

Ernstige verschijnselen

Sommige honden reageren pijnlijk bij aanraken van de oren. Ongewone afscheiding – denk aan groene, korrelige of bloederige tint – wijst op diepe infecties of oormijt. Bij 20 tot 25% van de honden ontwikkelt zich een chronisch beloop met terugkerende klachten.

Gedrags- en welzijnseffecten

Aanhoudende jeuk leidt bij sommige honden tot angst, prikkelbaarheid of zelfs agressie. Anderen trekken zich terug en lijken minder te genieten van activiteiten. Dergelijke veranderingen ondermijnen de levenskwaliteit en kunnen de band tussen hond en eigenaar verzwakken.

Allergieën

Voedselallergieën en atopische dermatitis staan bovenaan de lijst. Dr. Marjolein van Egmond van Dierenkliniek Amsterdam merkt op dat jeuk aan de oren vaak het eerste signaal is van een dieperliggend probleem. Het is belangrijk niet alleen lokaal te behandelen, maar ook de oorzaak aan te pakken, bijvoorbeeld door dieetaanpassing. Allergieën bevorderen recidiverende oorontstekingen en verstoren de huidbarrière.

Infecties

Bacteriën en gisten zoals Malassezia groeien na beschadiging door krabben snel uit. Een flora-disbalans kan een secundaire infectie in gang zetten. Zonder snelle bestrijding verergeren ontstekingsreacties.

Oormijt (Otodectes cynotis)

Deze parasiet veroorzaakt een karakteristieke “koffiegruis”-achtige donkere afscheiding. Oormijt verspreidt zich makkelijk tussen katten, honden en fretten, maar niet naar mensen. Vroege opsporing voorkomt grote besmettingsclusters in huishoudens met meerdere huisdieren.

Vreemde voorwerpen

Met name in lente en zomer dringen grasaren en zaadpluizen de gehoorgang binnen. Deze kunnen een mechanische irritatie veroorzaken en daarna een secundaire infectie. Het is belangrijk om dergelijke objecten altijd door een dierenarts te laten verwijderen om perforatie van het trommelvlies te voorkomen.

Ras- en anatomische predisposities

Sommige rassen dragen meer risico. Allergiegevoelige rassen zijn onder andere de Labrador Retriever, Golden Retriever, Duitse Herder, Franse Bulldog en Mopshond. Infectiegevoelige rassen zijn bijvoorbeeld de Cocker Spaniel en Basset Hound. Honden met hangende oren en warme, vochtige gehoorgangen hebben vaker terugkerende klachten.

Differentiatie van oorzaken

Verschillende allergietypen, zoals voedselallergieën versus omgevingsallergenen, vragen om aparte protocollen. Infecties verlopen vaak in golven: een bacteriële infectie kan kort na een gistinfectie opduiken. Recidieven bemoeilijken de diagnose.

Veterinaire onderzoeken

Een otoscopie biedt zicht op de gehoorgang en het trommelvlies. Microscopisch onderzoek van oorsmeer maakt het mogelijk bacteriën, gisten en mijten te onderscheiden. Bij vermoeden van allergie worden huid- of bloedtesten ingezet om het beeld compleet te maken.

Risico’s bij zelfbehandeling

Eigenaren starten vaak met oorreinigers uit de winkel. Onjuiste druppelstechniek of te diepe inbreng kan trommelvliesbeschadiging veroorzaken. Zonder professionele diagnose loop je het risico op mis- of onderdiagnose en verergering van de klachten.

Monitoring en follow-up

Controleafspraken worden gepland 2 tot 4 weken na de start van de behandeling. Er wordt een protocol opgesteld om chronische herhaling tegen te gaan, inclusief tussentijdse oorsmeercontroles en evaluatie van dieet- of omgevingsinterventies.

Thuis oorreiniging

Gebruik zachte, pH-gebalanceerde reinigers. Druppel met de pipet voorzichtig in de gehoorgang, masseer de oorklep en veeg met een gaasje. Het is belangrijk wattenstaafjes en te diepe penetratie te vermijden. Een veelgemaakte fout is om alleen buiten het oor te reinigen, terwijl ook diepere lagen aandacht nodig hebben.

Topische medicatie

Oordruppels en zalven combineren vaak antibacteriële, antischimmel- en ontstekingsremmende stoffen met acariciden. De DOUXO S3-lijnen, waaronder CALM, PYO, SEB en CARE, worden regelmatig door dierenartsen toegepast. Deze middelen bieden gerichte ondersteuning op recept en verbeteren zowel huidgezondheid als oorflora.

Systemische behandeling van oormijt

Voor oormijt zijn er topische acariciden en orale middelen beschikbaar. Het is van belang om alle huisdieren gelijktijdig te behandelen om herbesmetting te voorkomen. De voorgeschreven behandelcyclus moet strikt worden gevolgd om de mijt volledig uit te roeien.

Opkomende therapieën

Innovaties zoals slow-release oordruppels en langwerkende formules zijn in ontwikkeling. Deze systemen geven geleidelijk werkzame stoffen af en verkorten het aantal behandelmomenten. Klinische studies hierover lopen op universitair niveau.

Routine-oorinspecties en reiniging

Inspecteer de oren wekelijks, en vaker bij risicorassen en na buitenactiviteiten. Bespreek de productkeuze met je dierenarts, zodat deze is afgestemd op de pH en eventuele gevoeligheden van de hond.

Omgevings- en seizoensmanagement

Minimaliseer blootstelling aan graspollen in de lente door gras kort te houden en uitlaatplekken goed te onderhouden. Houd vochtige plekken droog om gistgroei te remmen. Pas routines aan op lokale klimaatomstandigheden.

Voeding en levensstijlaanpassingen

Optimaliseer het dieet bij allergische honden met hypoallergeen voer en nutraceutische supplementen. Volgens een casestudie van Dierenkliniek Amsterdam verminderde 65% van de Labradors met atopische dermatitis hun oorklachten na vier weken hypoallergeen voer en lokaal corticosteroïd.

Reactief versus preventief behandelen

Een consult kost gemiddeld tussen de 50 en 75 euro, medicatie tussen de 20 en 60 euro per kuur. Chronische complicaties, zoals gehoorverlies, kunnen oplopen tot duizenden euro’s. Reactief behandelen pakt het probleem op korte termijn aan, maar bouwt kosten op de lange termijn op.

Waarde van vroegtijdige interventie

Vroege herkenning halveert het aantal recidieven en verbetert de levenskwaliteit van de hond. Dr. Esther van den Broek van de Universiteit Utrecht zegt dat vroege interventie blijvende schade aan de gehoorgang en huid voorkomt. Preventie betaalt zich vaak dubbel en dwars terug.

Besmettingsrisico’s binnen het huishouden

Oormijt en sommige bacteriën kunnen van dier op dier overspringen, vooral bij nauwe huisvesting. Het is belangrijk een behandelplan te kiezen dat alle huisdieren omvat, zoals honden, katten en fretten.

Hygiënemaatregelen

Was je handen grondig na elke reiniging en gebruik aparte gaasjes per dier. Desinfecteer bakjes en manden regelmatig. Op deze manier voorkom je verspreiding en behoud je een gezond huishouden.

Jeuk aan de oren is een veelvoorkomend maar serieus probleem dat je hond flink kan dwarszitten. Het herkennen van fysieke signalen zoals herhaald krabben, roodheid of onaangename afscheiding is de eerste stap. Vaak liggen allergieën, infecties of parasieten aan de basis. Een nauwkeurige diagnose met behulp van veterinaire onderzoeken helpt de juiste oorzaak te vinden en voorkomt dat problemen chronisch worden.

Behandelen doe je niet alleen met medicatie, maar vooral ook door thuis een zorgvuldige oorreinigingsroutine te volgen en het leefmilieu van je hond te beheren. Systematische controle, een passend dieet en preventieve maatregelen zorgen ervoor dat terugkerende klachten afnemen. Zo verklein je het risico op pijn en ongemak en behoud je de kwaliteit van leven voor je hond.

Wacht niet te lang met het inschakelen van de dierenarts zodra je aanhoudende symptomen ziet. Vroege interventie maakt een groot verschil bij het voorkomen van blijvende oorproblemen. Door een integrale aanpak, bestaande uit veterinaire zorg en consequent thuisonderhoud, geef je je hond de beste kans op gezonde oren.

Zorg voor regelmatige controles en blijf alert op veranderingen bij je hond. Zo houd je niet alleen zijn oren in topconditie, maar versterk je ook de band tussen jou en je trouwe viervoeter. Met deze kennis en aanpak houd je je hond vrij van jeuk en oorproblemen, voor veel actieve en blije jaren samen.