De complete gids voor parasieten bij honden: symptomen, diagnose en preventie van darmproblemen en jeuk

Wist je dat ongeveer 8 tot 15% van de Nederlandse honden besmet is met giardia, en dat tot 10% van de huidproblemen bij honden wordt veroorzaakt door mijten? Parasieten zijn niet alleen vervelend, ze kunnen flinke klachten veroorzaken zoals diarree, braken, hevige jeuk en haarverlies, wat het welzijn van je hond ernstig beïnvloedt. Of het nu gaat om interne parasieten in de darmen of externe op de huid, het herkennen en aanpakken ervan is essentieel voor een gezonde viervoeter.

In deze uitgebreide gids leggen we je uit wat parasieten precies zijn en welke soorten darm- en huidaandoeningen ze kunnen veroorzaken. Je ontdekt hoe je parasieten vroegtijdig kunt herkennen aan de hand van duidelijke symptomen, wat het belang is van een test-first strategie voor diagnose en behandeling, en welke preventieve maatregelen je makkelijk kunt toepassen om je hond te beschermen. Daarbij volgen we praktische tips over hygiëne, natuurlijke supplementen en het juiste moment om een dierenarts te raadplegen. Zo houd je je hond parasietvrij zonder onnodige middelen te gebruiken.

Definitie van parasieten

Parasieten zijn organismen die leven op of in een gastheer en zich voeden ten koste van die gastheer. Ze onttrekken voedingsstoffen of veroorzaken weefselbeschadiging, wat bij honden kan leiden tot uiteenlopende klachten zoals diarree, gewichtsverlies en huidirritatie.

Indeling interne parasieten

Interne parasieten nestelen zich in de darmen of andere organen. Voorbeelden hiervan zijn giardia, een microscopisch eencellig organisme dat in de dunne darm leeft, en lintwormen, die bestaan uit een keten van segmenten die zich aan de darmwand vasthechten.

Indeling externe parasieten

Externe parasieten leven op de huid of in de vacht. Veelvoorkomende groepen zijn mijten, zoals Demodex en Sarcoptes, en vlooien en teken, die in deze gids niet in detail worden behandeld.

Nu we weten wat parasieten zijn en hoe we ze grofweg indelen, bekijken we welke daarvan vooral darmklachten veroorzaken.

Giardia

Giardia-infecties leiden vaak tot waterige of slijmerige diarree, herhaald braken, gewichtsverlies ondanks normale eetlust, en lethargie met verminderde weerstand. Giardia is deels zoonotisch, wat betekent dat sommige stammen via ontlasting overdraagbaar kunnen zijn op mensen. Het is daarom belangrijk om ontlasting altijd direct op te ruimen, wegwerphandschoenen te dragen en een ontsmettend middel op harde oppervlakken te gebruiken.

Lintwormen

Lintwormen hechten zich met zuignappen of haken aan de darmwand en voeden zich met spijsverteringsstoffen. Kenmerkend is dat honden hun achterwerk over de vloer slepen, ook wel analekrieb genoemd. Daarnaast kunnen rijstkorrelachtige segmenten in de ontlasting of rond de anus zichtbaar zijn. Andere symptomen zijn een opgeblazen gevoel en gewichtsverlies. Overdracht gebeurt via geïnfecteerde vlooien of het eten van rauw vlees. De levenscyclus begint wanneer een hond segmenten uitscheidt; vlooienlarven eten deze segmenten, ontwikkelen zich en infecteren de hond opnieuw bij een volgende vlooienbeet.

Overgaan we nu van darmen naar huid en vacht.

Mijten in het algemeen

Mijten zijn microscopische spinachtigen die op of in de huid leven. Ze veroorzaken intense, vaak aanhoudende jeuk, roodheid en schilfering, ontstekingen en secundaire infecties, en haaruitval.

Demodex-mijten

Demodex leeft normaal onder de huid, vooral bij jonge of immuungecompromitteerde honden. Bij overgroei ontstaat demodicose, die zich uit in kale plekken, meestal rond de ogen en poten, roodheid en soms korstvorming. Deze mijten zijn niet besmettelijk voor mensen of andere dieren, maar vragen wel behandeling met een lokaal of oraal antimitoticum.

Schurftmijten (sarcoptische mange)

Sarcoptes-mijten graven gangen in de bovenste huidlaag. De symptomen zijn hevige, vaak nachtelijk erger wordende jeuk, roodheid, dikke schilfers en korsten, haarverlies en open wonden door krabben. Het behandelprotocol bestaat uit medicinale shampoos, voorgeschreven orale of injecteerbare middelen en grondige omgevingsreiniging van bedden, manden en vloeren.

Vervolgens kijken we hoe je onnodige ontworming vermijdt met een test-first strategie.

Gevaren van preventieve chemische ontworming

Preventieve chemische ontworming kan leiden tot opbouw van resistentie bij parasieten, mogelijke toxiciteit bij herhaald gebruik, en onnodige belasting van lever en nieren.

Richtlijnen voor fecestesten

Bij puppies wordt aangeraden elke twee weken te testen tot ze 12 weken oud zijn en pas te behandelen na een positieve uitslag. Volwassen honden dienen ongeveer één keer per kwartaal getest te worden, en bij hoge risicofactoren zoals veel buiten zijn of een rauw dieet is het verstandig maandelijks te testen. Op basis van testresultaten kies je doelgerichte medicatie in plaats van routinematig behandelen.

Na diagnose kun je met eenvoudige maatregelen de parasietendruk laag houden.

Hygiënemaatregelen

Hondenbedden en speelgoed dienen wekelijks gewassen te worden op minstens 60 °C. Vloeren en buitenkooien moeten worden gereinigd met een desinfectiemiddel. Ontlasting moet direct worden opgeruimd en in afgesloten afvalzakken worden weggegooid.

Levensstijl en risicofactoren

Het is verstandig het contact met onbekende honden en wilde dieren te beperken. Bij een allergeen of mijtgevoelige hond is het aan te raden de vacht kort te houden. Ook kan overwogen worden een gebalanceerd dieet te geven in plaats van ongecontroleerd rauw voeren.

Natuurlijke kruidensupplementen volgens Organimal

Organimal-formules bevatten geconcentreerde kruiden zonder vulstoffen, opgebouwd uit venkel, dat de spijsvertering en darmflora ondersteunt; knoflookextract, dat een licht antiparasitair effect heeft; en berkenblad, dat de nierfunctie stimuleert en helpt bij ontstekingsremming. Deze supplementen versterken het immuunsysteem en bevorderen de interne balans, maar vervangen geen diagnose en gerichte behandeling.

Ten slotte: wanneer schakel je een professional in?

Beslissingscriteria

Het is raadzaam een dierenarts te bezoeken bij aanhoudende diarree of braken, ondanks hygiëne en natuurlijke middelen, ernstig gewichtsverlies of lethargie, hevige of niet-aflatende jeuk, zichtbare wormsegmenten in ontlasting of rond de anus, of wanneer eerdere ontworming zonder effect bleef.

Mogelijke diagnostische onderzoeken

De dierenarts kan fecestesten uitvoeren, zoals direct mikroscopisch onderzoek en antigenentests. Bij vermoeden van mijt-infectie kunnen huidafkrabsels worden genomen. Daarnaast kan bloedonderzoek worden ingezet om systemische parasieten of secundaire infecties aan te tonen. Op basis van deze onderzoeken kan een gericht behandelplan worden opgesteld om onnodige medicatie te vermijden.

Parasieten kunnen bij honden flinke ongemakken veroorzaken, zowel in de darmen als op de huid. Interne parasieten zoals giardia en lintwormen zijn vaak de boosdoeners achter diarree, braken en gewichtsverlies. Externe parasieten zoals demodex- en schurftmijten leiden veelal tot hevige jeuk, roodheid en haaruitval. Door deze duidelijke klachten tijdig te herkennen, kun je sneller passende maatregelen nemen.

Een gerichte diagnose via een test-first benadering is cruciaal om onnodige chemische behandelingen te voorkomen en de effectiviteit van de therapie te verhogen. Combineer deze aanpak met eenvoudige maar doeltreffende hygiënemaatregelen, leefstijlaanpassingen en indien gewenst natuurlijke kruidensupplementen ter ondersteuning van het immuunsysteem. Zo verlaag je de parasietendruk en help je je hond gezond en comfortabel te blijven.

Blijf alert op signalen van ziekte en schroom niet om bij twijfel een dierenarts te raadplegen. Alleen een betrouwbare diagnose biedt zekerheid voor de juiste behandeling. Zo voorkom je langdurige klachten en steun je het welzijn van je trouwe viervoeter op de lange termijn.